اوایل تابستان امسال یک قطار باری چین- اروپا با صدای سوت بلند، به آرامی، ایستگاه ووجیاشان در ووهان، مرکز استان هوبی در مرکز چین را ترک کرد. مقصد این قطار که با ۵۵ کانتینر منسوجات، لوازم و تجهیزات‌پزشکی، محصولات الکترونیکی و سایر کالاها پر شده بود، هزاران مایل دورتر در غرب و مشخصا شهر دویسبورگ آلمان بود. با حرکت این قطار، سفرهای ریلی باری چین- اروپا در سال جاری ۱۹روز زودتر از سال قبل از ۱۰هزار سفر عبور کرد.
به گزارش پایگاه خبری ریل نیوز به نقل از روزنامه جهان صنعت، به گفته شرکت راه‌آهن دولتی چین، شبکه خدمات قطارهای باری مذکور در حال حاضر به ۲۲۴ شهر در ۲۵کشور اروپایی می‌رسد و بیش از ۱۰۰ شهر را در ۱۱کشور آسیایی به هم متصل می‌کند. این بدان معنی است که این خط ریلی تقریبا کل منطقه اوراسیا را پوشش می‌دهد. علاوه بر این، قطارهای مورد اشاره در سال‌جاری بیش از ۰۸/۱میلیون کانتینر(TEU) کالا جابه‌جا کرده‌اند که ۱۱درصد افزایش نسبت به مدت مشابه سال قبل را نشان می‌دهد.
قطار چین- اروپا در خدمت ابتکار کمربند و جاده
راه‌آهن باری چین- اروپا در سال ۲۰۱۱ راه‌اندازی شد و حمل‌و‌نقل زمینی بین اژدهای زرد آسیا و کشورهای اروپایی را متحول کرد. اولین قطار باری، ۱۱۰۰۰کیلومتر از چونگ کینگ چین تا دویسبورگ آلمان را تنها در ۱۶روز پیمود. این موفقیت باعث گسترش مسیرها شد و شهرهای چین مانند چنگدو، ووهان، ژنگژو و ییوو را به مقاصد اروپایی مانند ورشو، مادرید، لندن و مسکو متصل شدند.
کشور چین در سال ۲۰۱۳ با معرفی ابتکار کمربند و جاده (BRI) خدمات قطار باری چین- اروپا را تقویت کرد. این ابتکار، به دنبال تقویت تجارت و ارتباط بین چین و کشورهای مسیر جاده ابریشم باستانی از جمله کشورهای اروپایی است. در نتیجه، خدمات قطار باری چین و اروپا به بخش مهمی از BRI تبدیل شده است که تجارت را تسهیل و روابط اقتصادی بین دو منطقه را تقویت می‌کند.
پیش از این، شهرهای ساحلی به دلیل نزدیکی به بنادر و اتکای فعالیت‌های بازرگانی به حمل‌و‌نقل دریایی، بر تجارت بین شرق دور و اروپا غالب بودند. با این حال، با ظهور خدمات قطار باری چین- اروپا، شهرهای داخلی چین و اروپا نیز به عنوان مراکز لجستیک ضروری و دروازه‌های تجاری مهم ظهور کرده‌اند. این اتصال فرصت‌های تجاری جدیدی را در این شهرها ایجاد کرده است که باعث جذب سرمایه‌گذاری خارجی، ترویج تجارت بین‌المللی و توسعه اقتصادی می‌شود.
تبدیل شهرهای حاشیه‌ای به مراکز مهم تجاری با خط آهن
یکی از شهرهایی که از این مسیر ریلی به شدت سود برده، شیان، مرکز استان شانشی در شمال غربی چین است که به یک مرکز کلیدی برای ابتکار کمربند و جاده و خدمات قطار باری چین- اروپا تبدیل شده است. شیان به عنوان نقطه شروع جاده ابریشم باستانی، به نقطه‌ای حیاتی تبدیل شده است که آسیا و اروپا را به هم پیوند می‌دهد.
با وجود آنکه موقعیت جغرافیایی شیان در قلب چین قرار دارد، این شهر به یک خوشه صنعتی مهم تبدیل شده است. ظرف مدت ۱۰سال از اتصال ریلی شیان به اروپا در سال ۲۰۱۳، تعداد قطارهای شهر به طور قابل توجهی افزایش یافته و از ۴۶قطار در سال افتتاح به بیش از ۵۳۰۰قطار در سال ۲۰۲۳ رسیده است.
امروزه، ایستگاه بین‌المللی راه‌آهن شیان، ۱۸ مسیر حمل‌و‌نقل ریلی بین‌المللی منظم به مقاصدی همچون آلماتی در قزاقستان، تاشکند در ازبکستان و هامبورگ در آلمان اجرا می‌کند. این مسیرها کل قاره اوراسیا را پوشش می‌دهند و شیان را به مراکز تجاری بین المللی بزرگ متصل می‌کنند. براساس گزارش راه‌آهن چین، مسیر شیان از ژانویه تا ژوئن سال جاری ۲۳۷۲ قطار را رهسپار مقاصدی در مناطق اوراسیا کرده که این میزان نسبت به سال قبل ۱/۱۳درصد رشد داشته است. تعداد کانتینرهای حمل توسط این قطارها شده به ۲۵۰۰۰۰ TEU رسیده که ۴/۱۰درصد افزایش داشت.
این رشد پایدار نمونه‌ای از شکوفایی اقتصادی است که توسط «دالان طلایی» اوراسیا ایجاد شده و شهرهای داخلی چین مانند شیان را به خط مقدم توسعه چین ارتقا می‌دهد.
داده‌های گمرک چین نشان می‌دهد که در سال ۲۰۲۳، استان‌های شانچی، ژجیانگ و جیانگسو سه استان برتر با صادرات با استفاده از قطارهای باری شیان چین- اروپا بودند در حالی که استان‌های لیائونیگ و فوجیان بیشترین واردات را با این قطارها انجام دادند.
کوی یانگ، مدیر بخش آمار و تجزیه و تحلیل گمرک شیان در این‌باره می‌گوید: «در سال‌های گذشته، بنادر ساحلی منطقه شرقی معمولا رتبه‌های برتر تجارت کشور را در اختیار داشتند و رتبه شیان حدود هفتم یا هشتم بود اما در سال‌های اخیر، قطار باری چین- اروپا (شیان) به طور فزاینده‌ای با صنایع و شرکت‌های محلی در استان شانشی ادغام شده و در نتیجه این خط ریلی، منافع اقتصادی قابل‌توجهی برای منطقه به همراه داشته است. به گفته این مقام گمرکی چین، بسیاری از شرکت‌های محلی در شیان به موفقیت‌های صادراتی چشمگیری از طریق قطار باری چین- اروپا دست یافته‌اند.
کاهش ریسک عملیات تجاری با اتصال ریلی
در سال‌های اخیر، افزایش قابل توجهی در اتصال مراکز بار به قطارهای باری چین و اروپا به وجود آمده و در پاسخ به تقاضای فزاینده برای حمل‌و‌نقل ریلی بین چین و اروپا، سرویس قطار باری چین-اروپا نیز شاهد گسترش شبکه و ارتقای خدمات بوده است.
در بهار امسال، شهر چونگ چینگ، یکی از چهار شهر بزرگ چین که در غرب این کشور واقع است، خدمات قطار باری چین- اروپا را به استانبول ترکیه آغاز کرد. کارشناسان صنعت حمل‌و‌نقل، این تحول را به عنوان یک پیشرفت قابل توجه برای کریدور ارتباطی غرب چین با اروپا می‌دانند. باوجود درگیری‌های مداوم منطقه‌ای، این قطار نقشی اساسی در کاهش ریسک و افزایش پتانسیل توسعه شبکه قطار باری چین- اروپا ایفا کرده است.
ژانگ رونگ، معاون مدیر کل شرکت لجستیک یوکینو در چونگ چینگ، که اپراتور قطار باری چین-اروپا، به‌شمار می‌رود درباره این قطار می‌گوید: خدمات این قطار تضمینی برای رسیدن به موقع کالاهای ما به اروپاست و به طور مؤثری ریسک عملیاتی ما را کاهش می‌دهد.
خدمات قطار باری چین- اروپا صرفه به گسترش کمی توجه نداشته و علاوه بر گسترش شبکه خود، شاهد پیشرفت‌های قابل‌توجهی در ظرفیت حمل‌و‌نقل، کارایی و کیفیت خدمات بوده است. این پیشرفت‌ها به موفقیت و رقابت‌پذیری این سرویس نیز کمک شایان توجهی کرده است.
چن یوانجون، معاون مدیر گمرک یوژو در چونگ کینگ در این‌باره می‌گوید: برای اطمینان از عملکرد روان قطارها، ما ارتباط به موقع با شرکت‌های صادراتی را حفظ کرده‌ایم و ترخیص خودکار را افزایش داده‌ایم. ما به طور موثر سامانه‌های اظهارنامه، بررسی اسناد و بازرسی را به هم متصل و یکپارچه کرده و به طور مداوم بر پیشرفت ترخیص کالا از گمرک و مقررات راه‌آهن نظارت می‌کنیم.
تنوع و رشد محصولات صادراتی چین به کمک قطارهای باری
نکته شایان توجه دیگر اینکه خدمات پیشرفته ارائه شده توسط قطارهای باری چین- اروپا، محصولات قابل حمل‌و‌نقل در این مسیر ریلی را متنوع کرده است. به این معنی که در ابتدا، قطارها عمدتا محصولاتی مانند لپ‌تاپ و چاپگر را حمل می‌کردند اما اکنون دامنه کالاها به بیش از ۵۰هزار نوع کالا از جمله پوشاک، خودرو و قطعات خودرو، کالای اساسی، غذا، چوب، مبلمان، مواد شیمیایی و ماشین‌آلات گسترش یافته است. این قطارها در تسهیل حمل‌و‌نقل بین‌المللی محصولات «ساخت چین» نقش اساسی دارند.
از سال ۲۰۲۳، تقاضای فزاینده‌ای برای محصولات «سه‌گانه سبز با فناوری فشرده» ساخت چین، یعنی باتری‌های لیتیوم یون، محصولات فتوولتائیک و وسایل نقلیه با سوخت سبز که اکنون از طریق قطارهای باری چین- اروپا حمل می‌شوند، وجود داشته است. هورگوس، یک شهر مرزی واقع در شمال غربی منطقه خودمختار سین کیانگ اویغور چین، با راه‌اندازی قطارهای باری چین- اروپا، روابط نزدیک‌تری با جهان ایجاد کرده است.
یانگ جیایی به مدت ۹ سال در حمل‌و‌نقل بین‌المللی در هورگوس کار کرده است و در صادرات محصولات و فناوری‌های انرژی‌های نوین تخصص دارد. امسال شرکت وی رشد قابل‌توجهی در صادرات این محصولات نسبت به سال قبل داشته است. شرکت وی تاکنون خدمات حمل‌و‌نقل برای بیش از ۹هزار کالای مرتبط با این فناوری‌ها ارائه کرده است که به کشورهای آسیای مرکزی و اروپایی حمل می‌شوند.
در حالی که مزایای قطار باری چین- اروپا همچنان در حال ظهور است، کشورهای آسیای مرکزی نیز فعالانه به دنبال پیوستن به آن هستند. پایانه حمل‌و‌نقل و لجستیک تجاری چین و قزاقستان در راستای تسهیل ایجاد یک کریدور لجستیکی کارآمد «هاب به‌هاب»، به طور مشترک توسط KTZ Express، یکی از شرکت‌های تابعه شرکت ملی راه‌آهن قزاقستان احداث شده و بهره‌برداری از آن در اوایل سال‌جاری میلادی آغاز شده است.
بازی برد-برد آلمانی‌ها و چینی‌ها روی ریل آهنی
سادوکاو سیدجانف، مدیر کل شعبه چینی KTZ Express با اشاره به اینکه با احداث پایانه مورد اشاره، زمان ترانزیت از شیان به تاشکند در ازبکستان از ۱۳ روز به ۹ روز کاهش یافته در این‌باره می‌گوید: هدف این ترمینال تبدیل شدن به مرکز انتقال و انبار است تا کالاها بین چین، قزاقستان، آسیای مرکزی و حتی اروپا و سایر نقاط به طور موثرتر منتقل شوند. ما برنامه‌های حمل‌و‌نقل را براساس تقاضای بازار تنظیم می‌کنیم، اطلاعات مربوط به خدمات باربری قطارها را به اشتراک می‌گذاریم. تجارت پررونق در سال‌های اخیر به ما اعتماد به نفس لازم برای گسترش تجارت با چین را بخشیده است.
در منطقه روهر آلمان، شهر دویسبورگ یک مرکز حیاتی برای قطارهای باری چین- اروپا به شمار می‌رود. این شهر که قبلا به صادرات زغال‌سنگ و فولاد به کشورهای اروپایی متکی بود، اکنون به یک دروازه تجاری مهم بین اروپا و آسیا تبدیل شده است. به بیان دیگر، خط ریلی شرق دور به اروپا، تبادلات و همکاری چین و آلمان را احیا و دویسبورگ را به یک مرکز تجاری برجسته اروپایی تبدیل کرده است.
سوئرن لینک، شهردار دویسبورگ، در این‌باره می‌گوید: اتصال ریلی بین چین و دویسبورگ یک جایگزین بسیار جذاب به جای حمل‌و‌نقل دریایی و هوایی برای شرکت‌ها و تجار است. این کریدور ریلی اگر مسائل سیاسی جهانی مانع نشود، به رشد مثبت خود ادامه خواهد داد.
مارکوس توبر، کمیسر امور چین در شهر دویسبورگ نیز با اشاره به اینکه راه‌اندازی این مسیر ریلی موجب شده که بسیاری از شرکت‌های چینی در دویسبورگ مستقر و مشاغل جدید ایجاد شده، معتقد است: اتصال ریلی بین چین و آلمان قطعا به یک وضعیت برد-برد برای هر دو طرف منجر شده است. این پروژه لجستیکی تاثیر مثبتی بر مبادله کالا بین آلمان و چین داشته زیرا استفاده از این قطار دارای مزایای زیست‌محیطی و اقتصادی برای شرکت‌های چینی و آلمانی است.