به گزارش پایگاه خبری ریل نیوز؛ برخورداری از پروژه های زیرساختی مناسب یکی از شروط اساسی و مهم برای توسعه صنعت ترانزیت محسوب می شوند. در همین راستا، اتصال های مرزی با کشورهای همسایه همواره در اولویت برنامه دولت هایی است که به دنبال رونق ترانزیت به عنوان یکی از صنایع استراتژیک در توسعه پایدار قرار دارند.
دکتر جبارعلی ذاکری، مدیرعامل محترم راه آهن نیز طی سخنانی، تمرکز بر روی این پروژه ها را از اولویت های مهم راه آهن اعلام کرده و به ویژه، به مواردی چون ساخت خط ریلی چشمه ثریا نیز تاکید کرده است. اگرچه اتصال های ریلی با دیگر کشورهای همسایه از جمله عراق و افغانستان نیز در دستور کار وزارت راه و شهرسازی قرار داشته و همگی آنها نیز به نوبه خود مهم محسوب می شوند، اما حقیقت امر این است که در شرایط فعلی، ساخت مسیر ریلی مستقیم ایران و ترکیه از طریق چشمه ثریا بسیار حائز اهمیت است.
خبرگزاری صدا و سیما نیز روز ۲۶ شهریور ماه با انتشار گزارشی، از تاکید معاون اقتصادی و سرمایه گذاری سازمان منطقه آزاد ماکو بر لزوم تسریع در ساخت راه آهن چشمه ثریا به عنوان یکی از پروژه های استراتژیک و اولیوت دار جمهوری اسلامی ایران خبر داد. «حورسی» با اشاره به اتمام مطالعات پروژه اتصال ریلی ایران-ترکیه از طریق نقطه مرزی چشمه ثریا به عنوان چهار پروژه اولویت دار مصوب کشور گفت: انتخاب مسیر تبریز- مرند- مراکان- یولاگلدی – چشمه ثریا به طول ۲۲۰ کیلومتر به عنوان گزینه برتر اتصال به خط ریلی ترکیه به منظور افزایش ظرفیت ترانزیتی در محدوده شمال شرق ترکیه و ایجاد فرصت ترانزیتی در محدوده نقطه مرزی شمال غرب ایران (مرز چشمه ثریا) برای اتصال به خط راه آهن جدید در ترکیه و راه آهن کشورهای قفقاز انجام گرفته است.
دلیل پر اهمیت بودن اتصال ریلی میان ایران و ترکیه
مطالعات بازار، بدون شک پیش نیاز هر طرح زیرساختی پیش از عملیاتی سازی آن محسوب می شود. متاسفنه طی سال های گذشته، بسیاری از طرح های زیرساختی در کشور فاقد پیوست بازرگانی و سود اقتصادی بوده که مطلب فعلی، مجال پرداخت به آنها نیست. اما در خصوص خط ریلی ایران و ترکیه از مسیر چشمه ثریا، باید چنین پروژه ای را از دو منظر مورد بررسی قرار داد: میزان مروادات دوجانبه دو کشور و بازار ترانزیت عبوری از آنها.
در خصوص مورد نخست باید گفت که به نوشته وب سایت «اکو ایران»، ترکیه همواره از دهه ۷۰ شمس تاکنون در زمره پنج شریک اول تجاری ایران به حساب می آید. خبرگزاری ایرنا نیز حجم تجاری دو کشور ایران و ترکیه تا تیر ماه سال جاری را ۲.۳ میلیارد دلار برآورد کرده که در بازه زمانی یک ساله، با رشد ۵ درصدی مواجه بوده است. پس با این حساب، سرمایه گذاری روی توسعه زیرساخت های ریلی میان ایران و ترکیه کاملا توجیه منطقی داشته و می بایست در اولویت قرار گیرد.
نکته دیگر، ترانزیت و مبادله کالاهای عبوری از ایران و ترکیه است که از مورد نخست نیز مهمتر به نظر می رسد. اگرچه ترکیه طی سال های اخیر به دلیل وضع تحریم های سفت و سخت آمریکا علیه ایران و بنا به دلایل بعضا سیاسی منطقه ای، استقبال گسترده ای از سرمایه گذاری روی کریدور میانی کرده، اما باید در نظر داشت که در حال حاضر نیز برخی از پروژه های ترانزیتی مهم عبوری از ایران همچون پروژه قطار اسلام آباد – تهران – استانبول (ITI) که از آن با عنوان کریدور اکو نیز یاد می شود، در حال همکاری تجاری با ایران است.
اهمیت ساخت مسیر ریلی چشمه ثریا
نبود زیرساخت های مناسب ریلی به ویژه در خصوص مساله فری بوت های دریاچه وان، منجر به عدم بره وری مناسب از پتانسیل های فراوان تجاری میان ایران و ترکیه شده است؛ موضوعی که در خصوص کریدورهایی چون ITI نیز کمابیش درگیر آن هستیم. مسیر چشمه ثریا در عضو می تواند تا حد زیادی این معضل را برطرف کرده و نیاز به فری بوت را نیز مرتفع می سازد.
از سوی دیگر، این مسیر در ادامه قرار است به شهر استراتژیک کارص در ترکیه متصل شود که نقطه اتصال کریدور میانی نیز به حساب آمده و در ادامه به قفقاز، شرق دریای خزر و بندر باتومی گرجستان متصل خواهد شد. در حقیقت، باید گفت که با اتصال شبکه ریلی ایران به شهر کارص، ارتباط راه آهن کشورمان به بنادر استراتژیک دریای سیاه و شهر بزرگ تجاری استانبول نیز بیش از پیش تقویت خواهد شد که چنین امری، قطعا به توسعه و رونق ترانزیت بین المللی کشورمان خواهد انجامید.